Aan het woord: Marc Vos

Een aantal jaren geleden was het vaardighedentraject binnen de Beroepsopleiding Belastingadviseurs toe aan een herziening. De SOB was op zoek naar nieuwe trainers die wilden meedenken over de nieuwe opzet en hoe de inhoud vorm te geven

Een vernieuwingsslag was gewenst om het vaardighedentraject nog beter aan te laten sluiten bij de huidige generatie deelnemers, tijdsgeest en leermethodieken. Inmiddels zijn we zes jaar verder en verzorg ik nog steeds, samen met Jolande, Lotte en Irene, met veel plezier de cursussen uit het vaardighedentraject.  

Welke cursus geef je en voor wie zijn deze cursussen bestemd?
Het vaardighedentraject bestaat uit de cursussen ‘Persoonlijke Effectiviteit’, ‘Effectief Communiceren’, ‘Adviesvaardigheden’, ‘Onderhandelen’ en ‘Presenteren’. Ook de cursus ‘Argumenteren’ maakt onderdeel uit van dit traject. Die cursus wordt verzorgd door het Nederlands Debat Instituut. De trainingen kunnen worden gevolgd door alle aspirant-leden met uitzondering van de aspirant-leden die werkzaam zijn bij een kantoor die het interne vaardighedentraject verplicht stelt. 

Met elkaar hebben we een traject ontwikkeld met een aantal verplichte trainingen en daaromheen een aantal keuzetrajecten. Ik geef de cursussen ‘Persoonlijke Effectiviteit’, daar starten we het traject altijd mee, ‘Effectief Communiceren’, ‘Adviesvaardigheden’, ‘Onderhandelen’ en ‘Presenteren’. 

Marc Vos, docent vaardigheidstrainingen in de Beroepsopleiding Belastingadviseurs

Wat is het doel van deze trainingen, wat leren de cursisten?
Onze cursussen zijn ontwikkeld op basis van twee pijlers: bewustzijn en gedrag. Communicatie is een uitingsvorm van ons gedrag. Wij richten ons niet alleen op de communicatie maar gaan ook in op welk gedrag de cursist vertoont. Het doel daarvan is om de cursisten bewust – en van daaruit vaardiger – te maken van de impact die ze hebben op hun gesprekspartner, wat veelal hun klant zal zijn. Wat ik mooi vind aan de fiscaliteit is dat het een interessant en snel veranderend vak is. Maar als je niet weet hoe je een effectieve en positieve impact op de klant kan maken heeft de inhoud niet zo veel zin.

Communiceren kun je leren en oefenen. Maar het valt of staat hoe goed je in staat bent om het toe te passen bij een gesprekspartner. Kun je daarop aansluiten dan ontstaat er een vertrouwensband met die gesprekspartner. Daar zetten we sterk op in. We werken ervaringsgericht: je kan het over communicatie, adviseren, presenteren en onderhandelen hebben, maar een cursist moet dit vooral zelf ervaren. Welk gedrag laat iemand zien en welke impact heeft dat op zichzelf en de ander? Wat is van nature effectief en wat kan nog verder ontwikkeld worden? We geven een theoretisch kader mee maar werken vooral met de eigen ervaringen van de cursisten. We laten ze oefenen en experimenteren met nieuw gedrag. Dat doen we in een trainingscontext waarin de ruimte is om iets nieuws te proberen, om veilig te vallen en weer op te staan. Zodoende kunnen ze ervaringen opdoen die ze meenemen in de dagelijkse praktijk.

Het programma Persoonlijke Effectiviteit hebben we opgebouwd vanuit het gedachtengoed van Stephen Covey’s ‘The Seven Habits of Highly Effective People’. We gaan o.a. in op de kwaliteiten van iedere cursist. Waar ben je van nature sterk en goed in, en hoe kun je dat effectief toepassen in je dagelijkse werk? We stellen ook voor veel cursisten minder dagelijkse vragen, zoals “Waarom doe je wat je doet?” Je hebt ooit voor dit vak gekozen: wat motiveert je daarin, wat zijn je drijfveren en wat houdt je op de been op het moment dat het wat zwaarder is? We kijken ook naar uitdagingen waar je tegenaan loopt, in je eigen gedrag, maar vaak ook in belemmerende gedachten. Dit alles draagt bij aan het verhogen van het bewustzijn van de cursist. Wil je effectiever worden als mens en professional, dan begint dat bij het beter leren kennen van jezelf. In het vaardighedentraject besteden we daar dan ook direct en indirect aandacht aan.

Als docenten hebben wij daarbij voortdurend aandacht voor zowel het groepsproces als het individu, en voor de vragen die van daaruit komen. Je kunt een programma afwerken maar als dat niet aansluit op de behoeften van de groep dan is het beter om het programma aan te passen. Dat doen we dan ook.

We hebben heel bewust de cursus ‘Persoonlijke Effectiviteit’ als eerste training in dit traject gezet. Nog voor je het gaat hebben over je communicatie is het belangrijk dat cursisten zich meer bewust zijn van zichzelf. Dat klinkt misschien vaag, en dat vinden sommige cursisten ook voordat ze beginnen aan deze training. En na twee dagen horen we vrijwel altijd unaniem dat het veel leuker, waardevoller en praktischer was dan ze vooraf hadden gedacht.

Wat valt jou op in de cursussen?
Het valt me op dat de cursisten met heel veel ambitie deelnemen aan de vaardigheidscursussen. Ze zijn bereid om te leren en naar zichzelf te kijken. De groepen, die bestaan uit maximaal tien cursisten, zijn erg divers, niet alleen qua man/vrouw verdeling maar ook qua culturele achtergrond en type kantoor waar ze werken. Ze zijn bereid om van elkaar te leren en waarderen dat ook. We merken ook hoe snel er een onderlinge connectie ontstaat in de groepen en dat er nooit iemand buiten de groep valt. Ze houden elkaar bij de les en er is veel respect voor ieders verhaal en achtergrond. Dit alles maakt het een fijne doelgroep om mee te werken.

Verder valt me op hoe cursisten nu aan een cursus beginnen. In 2018, toen we startten met het door ons ontwikkelde Vaardighedentraject, zagen we dat een groot deel van de cursisten binnen kwam met de nodige reserves. Nu zien we enthousiaste cursisten binnenkomen omdat ze van hun collega’s hebben gehoord hoe leerzaam, praktisch én leuk de cursussen zijn, of doordat ze dit zelf al ervaren hebben. Ze komen dus met meer enthousiasme en bereidheid om echt deel te nemen binnen. Dat zien we ook terug in de evaluaties: over bijna 100 cursussen per jaar scoren we gemiddeld rond de 8,5.

Als ik cursisten in een volgende cursus weer terugzie, merk ik de impact van de eerdere cursussen. Je ziet dat ze echt iets doen met het geleerde in de praktijk. Tijdens de vijfde – en laatste – cursus in het traject krijgen we ook regelmatig terug dat ze enorm veel geleerd hebben in de trainingen. Cursisten geven aan dat het ze sterker heeft gemaakt als mens en professional. Voor ons als docent het mooiste cadeau dat we kunnen krijgen.