In ‘Aan het Woord’ laten we een aantal actieve NOB-leden aan het woord over hun rol binnen de organisatie. Deze keer belichten we de rol van docent. Ontdek hoeTjeerd van den Berg, José van Twisk en Fieke van der Vlist hun expertise inzetten en bijdragen aan de kennisoverdracht binnen de NOB-gemeenschap.
Ik ben al zo’n 25 jaar actief als fiscalist en ben sinds 2005 steeds meer betrokken geraakt bij audits en het vak tax accounting. Vervolgens heb ik me daar volledig op gespecialiseerd. In 2012 begon ik als docent bij de SOB met de cursus Tax Accounting, waarover ik destijds ook werd geïnterviewd voor het jaarverslag. Gedurende deze twaalf jaar, waarin ik talloze (bedrijfs)fiscalisten heb getraind en opgeleid, zie ik zeker de groeiende relevantie van Tax Accounting. Waar we in 2012 met één cursus begonnen geven we er nu zo’n vijf à zes per jaar, zowel in de beroepsopleiding als in de Permanente Educatie.
Omdat er geen vakliteratuur beschikbaar was, schreef ik in 2015 het boek ‘Tax Accounting Unraveling the Mystery of Income Taxes’. Dit boek vormt de basis van de cursus en legt in 10 stappen uit hoe je in feite van de ‘schoenendoos met bonnetjes van de onderneming’ naar een volledig jaarverslag met heldere toelichting komt. Ongeveer de helft van mijn tijd besteed ik aan tax accounting gerelateerde advies opdrachten en het ondersteunen van mijn audit collega’s, evenals aan lesgeven en didactiek. De andere helft geef ik leiding aan een geïntegreerd team dat zich bezighoudt met diverse compliance-verplichtingen bij ondernemingen.
Tjeerd van den Berg
Partner PwC
Docent Tax Accounting bij de SOB
Met de toenemende roep om transparantie en een divers scala aan wet- en regelgeving die impact heeft op verslaglegging, is ook Tax Accounting steeds essentiëler geworden. Niet in de laatste plaats door omvangrijkere compliance verplichtingen die ook steeds sneller moeten worden gedeeld en/of ingediend. De introductie van Pillar II heeft dit belang verder vergroot. Recent nog heeft mijn vroegere leermeester en mede-docent Sander Kloosterhof dat in een interview verder toegelicht. Sander stelt terecht dat waar we ons eerst ‘druk’ maakten om een juiste ‘presentation’ van de belastingpositie(s) in een jaarrekening, het nu ineens gaat om het juiste bedrag aan ‘taxation’ en dat is toch heel iets anders.
De cursus leert deelnemers aan de hand van een tienstappenplan hoe ze een degelijk jaarverslag met de juiste cijfers en toelichtingen kunnen opstellen. Dit gebeurt door de theorie gelijk toe te passen aan de hand van opdrachten, waardoor deelnemers actief met de stof kunnen oefenen, zowel individueel als in duo’s of groepen. Naarmate de cursus vordert, kunnen deelnemers zich de stof meer eigen maken. Daarnaast behandelen we praktijkvragen over diverse (buitenlandse) vormen van belastingheffingen, fiscale eenheden en dwarsverbanden tussen de verschillende standaarden. Als er bijvoorbeeld iets verandert in de standaard over financieringsinstrumenten of lease accounting dan zal er altijd sprake zijn van een belastingcomponent waar we dan toch weer iets van moeten vinden.
Recentelijk zien we ook meer vragen over het aangaan van dialogen met diverse stakeholders, van RvC tot NGO’s. Uiteraard gaan we ook in op de groeiende aandacht voor country-by-country (CBC) reporting en Pillar II. Als deelnemers de 10-stappen en de verschillende opdrachten goed uitvoeren, ervaren ze dat het vak best wel meevalt, ondanks de vereiste cijfermatige kennis. De complexiteit zit met name in het achterhalen van de juiste feiten en omstandigheden met betrekking tot een bepaalde transactie of het verkrijgen van de juiste getallen. Belasting is slechts een klein onderdeel van het jaarverslag, maar het komt voort en zit verweven in alle transacties die het hele jaar plaatsvinden en als zodanig uiteindelijk in het jaarverslag tot uitdrukking komen.
Sinds mijn start in 2012 met de cursus Tax Accounting bij de SOB hebben we continu positieve feedback ontvangen, zowel tijdens de cursus als in de evaluaties. De afgelopen vijf jaar waardeerden de deelnemers de cursus met een 8.3. Deelnemers verwachten aanvankelijk dat het een saaie cursus zal zijn, maar na twee dagen Tax Accounting denken ze daar heel anders over. We proberen de cursus met veel enthousiasme en plezier te brengen en nemen daarbij een schat aan ervaring mee, wat wordt gewaardeerd. Er is volop ruimte voor dialoog met deelnemers en door de diverse samenstelling van de groepen ontstaat een levendige interactie. Deze gemengde samenstelling, met deelnemers uit verschillende adviespraktijken, corporate omgevingen, nationale en internationale praktijken, en het publieke domein, draagt bij aan de dynamiek binnen de groep. Deze diversiteit in samenhang met de aanwezige klantervaring zorgt ervoor dat de cursus zeer tastbaar wordt.
Ik begrijp goed dat aspirant-leden die de beroepsopleiding volgen, opzien tegen deze cursus. Zelf ben ik ooit gezakt voor het vak boekhouden en moest in de zomer terugkomen. Van nature zijn fiscalisten doorgaans sterker in lezen en minder in rekenen. Dus wanneer aspirant-leden horen dat ze twee dagen moeten rekenen, zien ze daar tegenop. Daarnaast speelt ongetwijfeld mee dat ze voorafgaand aan de cursus met een voorbereidingsopdracht aan de slag moeten. Dat was ook bij mij zo toen ik zelf nog mijn SOB-opdrachten moest inleveren om toegelaten te worden. Deze opdracht kan best lastig zijn als je nog niet bekend bent met het vak Tax Accounting. De kennis wordt natuurlijk tijdens de cursus opgedaan, maar sommige deelnemers schrikken af van de drempel die deze opdracht met zich meebrengt. Mogelijk kan de SOB overwegen om een toets als afsluiting te introduceren. Ik wil echter benadrukken dat aspirant-leden niet tegen deze cursus op hoeven te zien. De evaluaties tonen al jaren aan dat het twee leuke, inspirerende en leerzame dagen zijn.
José: Gedurende mijn gehele loopbaan ben ik werkzaam geweest bij BDO. Daarnaast maak ik deel uit van de sectie Tax Technology en treed ik op als docent in de verdiepingscursus Tax Technology bij de SOB. Na mijn studie Fiscale Economie ben ik gestart als vakantiekracht en stagiair, waarna ik geleidelijk ben opgeklommen tot partner. Momenteel ben ik verantwoordelijk voor het btw-team in de regio Noord-West bij BDO. Mijn focus ligt op het tax control framework en de technologische aspecten van het vak. Om fiscale risico’s effectief te beheersen, is het cruciaal te weten waar deze risico’s zich bevinden en hoe ze opgelost kunnen worden. Technologie speelt hierbij een ondersteunende rol. Binnen BDO zijn we al zeven jaar bezig met de ontwikkeling van Tax Technology en bijbehorende tools.
Fieke: Als fiscaal geschoolde registeraccountant en partner binnen de tax praktijk van PwC leid ik een team dat dagelijks bezig is met het ontwikkelen van datagedreven oplossingen en het concreet maken van technologie naar schaalbare oplossingen voor uitdagingen in fiscale processen. Met acht jaar ervaring bij PwC en ruim twaalf jaar bij de Belastingdienst als rijksaccountant met later een specialisatie in data science, zie ik de vakgebieden steeds meer in elkaar schuiven. Gedurende mijn carrière ben ik steeds meer gaan inzien dat data een cruciale rol speelt in het geheel. Mijn uitdaging vind ik in het combineren van data en technologie met fiscaliteit en het realiseren van een effectieve integratie in bedrijfsprocessen.
José: Acht jaar geleden is de NOB-sectie Tax Technology opgericht vanwege een groeiende behoefte aan technologische ondersteuning in de fiscale wereld. Tax technology fungeert als een brug tussen de juridische, financiële en ICT-wereld. Het draagt bij aan efficiënter werken en het nemen van weloverwogen beslissingen. Voorheen schreef een fiscalist op verzoek van de klant een advies. We bestudeerden de wet, bouwden juridische kaders en documenteerden dit in een memo. Dankzij technologie kunnen fiscale denkwijzen nu geïntegreerd worden in de processen van een organisatie.
Partner Tax & Legal bij BDO
Bestuurslid NOB-sectie Tax Technology
Docent Tax Technology bij de SOB
Fieke: Betrouwbare data en digitale oplossingen zijn tegenwoordig onmisbaar in het fiscale domein, vooral gezien de toenemende integratie met financiële processen en de continu veranderende dynamiek door alsmaar toenemende compliance verplichtingen. Dit vereist een andere aanpak, een geïntegreerde compliance strategie. Tax technology maakt het gemakkelijker om in te spelen op de groeiende behoefte aan inzicht en zekerheid over fiscale posities, met bijvoorbeeld geautomatiseerde controles, real-time dashboards en mogelijkheden om scenario’s door te rekenen. Met alleen technologie ben je er echter niet. Een geïntegreerde compliance aanpak vereist gedegen data management. Door verschillende data te combineren en te verrijken, kunnen nieuwe inzichten worden gegenereerd die voorheen niet mogelijk waren.
José: De cursus is gericht op aspirant-leden die het Omzetbelasting-, Loonbelasting- of Transferpricing traject volgen. Binnen deze trajecten kunnen deelnemers kiezen voor de verdiepingscursus, waarin we de technische aspecten van deze trajecten samenbrengen. Data-denken gaat over het overstijgen van individuele problemen en disciplines om synergie te vinden. De cursus faciliteert zowel dat denken als een diepgaand begrip van de disciplines. We beginnen met een plenair gedeelte waarin we ingaan op de algemene aspecten van Tax Technology, met AI als prominent onderwerp. Vervolgens verdelen we de groep in kleine groepjes en gaan we daadwerkelijk met data aan de slag. We onderzoeken de inhoud van de data, trekken conclusies, visualiseren deze en presenteren de bevindingen begrijpelijk aan de ‘opdrachtgever’. De resultaten worden dan weer plenair teruggekoppeld aan de hele groep.
De groepen zijn zeer divers, variërend van aspirant-leden met uitgebreide technologische kennis tot zij die minder ervaring hebben maar wel gemotiveerd zijn. Het is geen domein dat je gemakkelijk uit een boek leert. Als docenten moeten we flexibel inspelen op het niveauverschil en continu controleren of iedereen aangehaakt is.
Fieke: Tax Technology is een vakgebied waarbij constante leerbereidheid essentieel is, omdat het zich voortdurend ontwikkelt. Daarom word je in de cursus uitgedaagd om uit je comfortzone te stappen en het onbekende pad op te gaan.
José: Het uitdagende is dat je als docent te maken krijgt met individuen met elk een eigen ontwikkelpad, afhankelijk van het kantoor waar ze werken. Maar ook onze klanten zitten op verschillende niveaus. Het is daarom goed dat de groep ook verschillend is qua niveau.
Fieke: Data en toegepaste technologie nemen een steeds belangrijkere plek in in het werk van een fiscalist. Juist door die ontwikkelingen hebben we het curriculum aangepast en uitgebreid. Met de aanpassingen willen we meer samenhang tussen de cursussen brengen. Om een voorbeeld te noemen: bij Tax Assurance hebben we het over het tax control framework. In de nieuwe cursus ‘Tax Technology en Tax Assurance’ willen we het verband tussen data, technologie en de bouwblokken van dit tax control framework laten zien. We streven naar een holistische aanpak die fungeert als de lijm tussen de verschillende trajecten met een stevig data fundament. Het is voor de cursisten essentieel om de brug te kunnen slaan naar de concrete toepassing ervan in hun dagelijkse werk.
Partner PwC
Bestuurslid NOB-sectie Tax Technology
José: Waar voorheen het financiële domein vooropliep en het fiscale domein volgde, zien we nu dat fiscalisten meer vooropgaan, met name bij zaken als btw die directe actie vereisen. Je moet vandaag de factuur versturen en betalingen ontvangen. Het is essentieel om in het heden te handelen, risico’s te analyseren en processen daarop in te richten.
Fieke: Zeker vanuit het perspectief van een stakeholder zoals de Belastingdienst. In Nederland hebben we nog enige tijd om bepaalde data aan te leveren aan toezichthoudende instanties, maar internationaal zien we dat er steeds minder tijd is tussen het verwerken van een transactie en de verplichte rapportering daarvan. Ook toezichthouders optimaliseren hun handhavingsregimes en toezicht vindt veel meer in het hier en nu plaats. Het is eigenlijk niet meer mogelijk om ‘in-control’ te zijn over de brede set aan compliance verplichtingen zonder de data en de technologie voor je te laten werken.
