Inge van Vijfeijken: betrokken docent en kritisch denker
Inge van Vijfeijken is een betrokken docent en kritisch denker. Als specialist op het snijvlak van civiel en fiscaal recht opereert zij vanuit Tilburg. Binnenkort publiceert ze een fiscale monografie over schenkingen in het belastingrecht.
Frappez toujours is misschien wel een van haar motto’s
Als student volgde zij de inspirerende colleges van professor Van Dijck, die later een van haar promotoren zou worden. Van hem leerde zij oog te hebben voor de grote lijnen en de waarde van het wetssystematische denken. Begin jaren negentig promoveerde zij in Tilburg op een proefschrift over vruchtgebruik van privévermogen in de inkomstenbelasting, voorzien van een door haarzelf ontworpen omslag. In de jaren negentig leverde Van Vijfeijken een wezenlijke bijdrage aan de bewerking van het boek over de vermogensbelasting, geschreven door Geppaart, haar andere promotor. Van hem leerde zij het belang van oog voor detail.
Geestverwanten in de commissie-Moltmaker
Haar ideeën over de fiscale aspecten van het huwelijksvermogens- en erfrecht kregen aanvankelijk weinig aandacht binnen de adviespraktijk. Eind jaren negentig vond ze echter gelijkgestemden in de commissie Modernisering van de successiewetgeving onder leiding van Moltmaker. De debatten binnen deze commissie over de toekomst van de Successiewet, en vooral de vraag of een algehele vrijstelling voor de langstlevende echtgenoot gewenst was, beschouwt Van Vijfeijken als hoogtepunten in haar carrière. Bekend is dat zij een fervent tegenstander was van zo’n vrijstelling. De presentatie van het rapport, getiteld ‘De warme, de koude en de dode hand’, werd overschaduwd door politieke problemen rondom de zogenoemde bonnetjesaffaire, die uiteindelijk leidde tot het aftreden van minister Bram Peper.
Koningin der fictiebepalingen
In 1999 werd Van Vijfeijken benoemd tot hoogleraar fiscale aspecten van het huwelijksvermogens- en erfrecht aan de Universiteit van Tilburg. In 2002 verscheen haar studie over fictieve verkrijgingen in de Successiewet, een boek dat ‘een schitterende en belangwekkende’ fiscale monografie – nummer 100 in de gelijknamige serie – is genoemd, en later, in 2013, een tweede druk beleefde. Dat leverde Van Vijfeijken de bijnaam ‘Koningin der fictiebepalingen’ op. Ook schreef en bewerkte zij enkele fiscale brochures, onder meer over het fiscale loonbegrip, een verrassend element in haar oeuvre, dat ook een indrukwekkend aantal annotaties in BNB omvat.
Frappez toujours
Verder heeft zij zich bij herhaling sterk gemaakt voor defiscalisering van de vordering die kinderen krachtens erfrecht krijgen op de langstlevende echtgenoot, onder meer in de Zwemmer-bundel. Deze handreiking aan de wetgever werd niet opgevolgd, vermoedelijk vanwege de budgettaire gevolgen en de complexiteit van het overgangsrecht. Van Vijfeijken heeft hier echter verschillende oplossingen voor aangedragen. Dat de wetgever ook anderszins niets wil weten van een fundamentele herziening van de schenk- en erfbelasting, weerhoudt haar er in het geheel niet van om verbetervoorstellen te blijven formuleren: frappez toujours is misschien wel een van haar motto’s.
Emeritaat in zicht
Vorig jaar ontving ze de prestigieuze prof. mr. H.J. Hofstra-penning, een prachtig eerbetoon aan haar bijzondere bijdragen op het snijvlak van civiel en fiscaal recht. Met het emeritaat in zicht, komt er een einde aan haar rol als redacteur bij het WPNR, waar ze talloze interessante artikelen heeft gepubliceerd, waaronder kritische analyses van de bedrijfsopvolgingsregeling in de Successiewet. Haar studenten zullen haar zeker missen; haar colleges waren glashelder en onder haar inspirerende begeleiding is veel fiscaal talent ontwikkeld. Ook dat is een mooie nalatenschap.
Inge van Vijfeijken (1958)
Opleiding: Fiscaal recht
Promotie: ‘Vruchtgebruik van privévermogen in de inkomstenbelasting’ (1992)
Carrière: Docent, wetenschappelijk adviseur, en hoogleraar belastingrecht
Belangrijke publicatie: Fictieve verkrijgingen in de Successiewet 1956, Deventer: Kluwer 2002 en 2013
Vrije tijd: Films, lezen, wandelen
Kees van Raad: fiscalist met een missie
