De Evolutie van Fiscaal Advies: José van Twisk over de Rol van Tax Technology 

José van Twisk, partner bij BDO, is sinds kort voorzitter van de Sectie Tax Technology bij de NOB. In dit interview gaat José onder andere in op de uitdagingen voor belastingadviseurs in het snel veranderende veld van tax technology en het werk van de sectie.

Kun je jezelf voorstellen en wat is je specialisatie?

Ik ben nu zo’n 17 jaar werkzaam in de fiscale praktijk en ben gespecialiseerd in btw. Dat is al een specialisatie op zichzelf, maar rond 2016 begon ik mij ook te richten op iets anders, namelijk tax technology. Dat begon eigenlijk als een persoonlijke interesse, maar het groeide uit tot een belangrijk onderdeel van mijn werk. In die tijd heb ik me ook aangesloten bij de Sectie Tax Technology.

Waarom heb je voor die specialisatie gekozen?

Ik merkte dat wanneer je als adviseur een advies geeft, dat advies vaak wordt gegeven aan één persoon binnen een organisatie. Maar die persoon kan vervolgens vertrekken, en dan blijft de vraag: wat gebeurt er met mijn advies? Ik zag in dat ik me meer wilde richten op het vastleggen van de “corporate memory” binnen een bedrijf. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat die kennis behouden blijft? Dat was de gedachte die me naar tax technology trok, omdat je hiermee adviezen kunt verankeren in processen en systemen, en zo meer controle kunt houden over de naleving van je advies binnen de organisatie.

En als je kijkt naar de uitdagingen in je vakgebied, wat zie je dan als de belangrijkste uitdagingen voor belastingadviseurs op het gebied van tax technology in de komende jaren?

Daar hebben we het in de laatste sectievergadering uitgebreid over gehad. Wat je ziet, is dat er meerdere versnellingen plaatsvinden, maar niet iedereen zit op dezelfde golflengte. Je hebt fiscalisten die heel sterk zijn in de traditionele vaktechniek, zij zijn minder bezig met data en technologie. Aan de andere kant heb je fiscalisten die juist heel goed zijn met data en technologie, maar die missen soms de diepere vaktechnische kennis.

De uitdaging is om ervoor te zorgen dat deze twee groepen elkaar blijven begrijpen en elkaars taal leren spreken. Het is essentieel dat we als NOB en ook als sectie die brug blijven slaan tussen de fiscale techniek en de systemen waarin die techniek wordt toegepast. Dit speelt vooral een rol in onze opleidingen, waarbij we te maken hebben met fiscalisten met uiteenlopende werkervaringen. Sommigen hebben een jaar ervaring, maar zijn al diep in de technologie gedoken, terwijl anderen na drie jaar meer vaktechnische kennis hebben, maar minder affiniteit met technologie.

De uitdaging is om ervoor te zorgen dat fiscalisten die sterk zijn in traditionele vaktechniek en degenen die goed zijn met data en technologie, elkaar blijven begrijpen en elkaars taal leren spreken.

Hoe lossen jullie dat op, of hoe denken jullie dat op te lossen?

De vraag is of je dat echt kunt oplossen of dat je moet accepteren dat de een simpelweg meer affiniteit heeft met technologie dan een ander. Wat wel belangrijk is, is dat je continu bewust blijft van die verschillen. Sommige mensen begrijpen bepaalde termen of technologieën niet direct, dus je moet steeds checken of iedereen je begrijpt. Er komen veel technische termen en afkortingen voorbij, vooral in het Engels, en het is makkelijk om te vergeten dat niet iedereen even vertrouwd is met die terminologie.

Dat klinkt logisch. Als je kijkt naar de fiscalisten van morgen, fiscalist 3.0, hoe zie jij dat? Hoe moeten zij zich ontwikkelen in de toekomst?

Dat is een interessante vraag. Fiscalist 3.0 suggereert dat we al een evolutie hebben doorgemaakt van fiscalist 1.0 naar 2.0. Als je kijkt naar fiscalist 1.0, dan was dat eigenlijk de boekhouder die ook iets met fiscale zaken deed. Toen kwam fiscalist 2.0, die zich meer richtte op de vaktechniek en de complexiteit daarvan. Maar alleen vaktechniek is tegenwoordig niet genoeg. Een fiscalist moet ook sociale vaardigheden hebben, zoals het kunnen vertalen van complexe materie naar begrijpelijke taal voor de klant. Dat is essentieel.

Fiscalist 3.0 moet verder gaan dan dat. Hij of zij moet niet alleen de vaktechniek beheersen en sociaal vaardig zijn, maar ook breder denken. Het gaat erom dat je begrijpt wat er binnen én buiten de organisatie speelt. Je moet kunnen samenwerken met verschillende disciplines, en goed kunnen communiceren, zowel binnen als buiten de organisatie. Het vermogen om de drijfveren van anderen te begrijpen en een bredere maatschappelijke context te zien, wordt steeds belangrijker.

Dat klinkt als een interessante ontwikkeling. En als we dan kijken naar de relatie tussen belastingadviseurs en de Belastingdienst, hoe denk je dat technologische ontwikkelingen die relatie zullen beïnvloeden?

Ook dat onderwerp kwam ter sprake tijdens onze laatste sectievergadering. Wat je ziet, is dat de Belastingdienst vaak vastzit in een web van verouderde systemen. Ze kunnen grote technologische veranderingen moeilijk verwerken. Dat is een klassiek voorbeeld van de wet van de remmende voorsprong: ze zijn ooit vooruitstrevend begonnen, maar nu lopen ze vast door die oude technologie.

Als sectie hebben we ons afgevraagd of wij als adviseurs niet een rol moeten spelen in het ondersteunen van de Belastingdienst. We zien immers vanuit ons werk bij bedrijven hoe technologie de fiscale processen kan verbeteren. Tegelijkertijd is de Belastingdienst een enorm logge organisatie, dus het is lastig om te bepalen wie er precies verantwoordelijk is voor het technologiebeleid daar. Maar wat wel duidelijk is, is dat de Belastingdienst steeds meer interesse toont in de technologische oplossingen die wij aan onze klanten bieden. Dat biedt kansen voor samenwerking.

Wat zijn de concrete plannen van jouw sectie op het gebied van opleidingen de komende tijd?

We hebben verschillende opleidingen op de agenda staan. Zelf ga ik in de beroepsopleiding binnenkort  een verdiepingscursus Tax Technology geven, als onderdeel van het keuzeprogramma voor omzetbelasting-, loonbelasting en transferpricingspecialisten. Verder hebben we recent een PE-seminar georganiseerd over tax technology en fiscale beheersing, dat ontzettend goed werd ontvangen door de ruim 60 deelnemers. Zij kwamen meer te weten over de vraag hoe data-gedreven oplossingen ondersteund door technologie worden ingezet om het fiscale risicobeheersingssysteem te optimaliseren. 

Daarnaast hebben we in de beroepsopleiding een cursus over tax technology in combinatie met tax assurance opgezet. Een onderwerp waar fiscalisten mee te maken krijgen. De cursus wordt in het voorjaar 2025 gegeven. Voor meer informatie zie de cursusbeschrijving. Heb je interesse, zet de notificatie op je Persoonlijke Pagina aan zodat je een mail krijgt als de cursus open gaat voor inschrijving.

In de Permanente Educatie is veel animo voor de cursus over de toepassing van ChatGPT en AI binnen het belastingrecht. Daar zien we ook spanningen, want sommige bedrijven hebben AI-tools zoals ChatGPT geblokkeerd, terwijl andere bedrijven juist hun eigen varianten gebruiken. Wellicht is het beter om het woord “ChatGPT” uit de cursus te schrappen en het gewoon te hebben over AI binnen het belastingrecht, om het neutraler te maken.

Ik doe trouwens ook een oproep naar leden om ook bij ons aan te kloppen als ze een onderwerp terug willen zien in onze cursussen. Ook als ze suggesties voor sprekers hebben. We staan altijd open voor suggesties en feedback.