NOB pleit voor invoering constitutionele toetsing in Nederland

Naar aanleiding van het publieke debat over constitutionele toetsing heeft de kerngroep Rechtszekerheid en Rechtsbescherming van de NOB opdracht gegeven tot het uitvoeren van een onderzoek naar de wenselijkheid van een dergelijke toetsing in Nederland, om op die manier een bijdrage te leveren aan dit debat. In dit onderzoek wordt de huidige situatie geschetst, waarbij constitutionele toetsing niet toegestaan is. Vervolgens wordt ingegaan op mogelijke gevolgen en de voordelen en nadelen van het toestaan van constitutionele toetsing. Daarnaast is een rechtsvergelijkend onderzoek uitgevoerd. De uitkomsten/aanbevelingen van dit onderzoek zijn vandaag aangeboden aan de Ministeries van Justitie & Veiligheid en Financiën.

In Nederland is constitutionele toetsing thans niet mogelijk door het toetsingsverbod. Er gaan diverse geluiden op om dit door middel van een Grondwetswijziging wel mogelijk te maken. Gegeven de huidige context, waarin de Nederlandse rechter inclusief de Hoge Raad terughoudend (volgens sommigen ‘te terughoudend’) toetst aan verdragen, is de NOB van mening dat het toestaan van constitutionele toetsing zal leiden tot meer rechtsbescherming. Het enige echte bezwaar hiertegen is dat de niet democratisch gekozen rechter meer macht verkrijgt ten opzichte van de wel gekozen wetgever. Dat bezwaar weegt naar de mening van de NOB echter niet op tegen de voordelen.

Uit het rechtsvergelijkend onderzoek naar constitutionele toetsing in Duitsland, België, Frankrijk, Noorwegen, Spanje en Italië blijkt dat al deze landen op uiteenlopende wijzen, constitutionele toetsing kennen. Tevens blijkt uit het onderzoek dat de bevolking van de in de studie betrokken landen veelal een positieve indruk heeft van constitutionele toetsing en dat burgers zich over het algemeen beschermd voelen door de constitutionele rechter.

Margriet Lukkien

(voorzitter kerngroep Rechtszekerheid en rechtsbescherming)

Het kabinet is van mening dat de rechtsbescherming van burgers, juist waar het gaat om de meest fundamentele rechten van burgers ten opzichte van de overheid, verbeterd kan worden. Dit dient mede in het licht van de toeslagenaffaire gezien te worden. Het ter hand nemen van de constitutionele toetsing is daarmee een belangrijk punt uit het Coalitieakkoord. Naar onze mening zal het invoeren van constitutionele toetsing bijdragen aan een betere rechtsbescherming en tot verbetering van de kwaliteit van wetgeving, ook op fiscaal vlak. Mede gezien de uitkomsten van het hierboven genoemde onderzoek, zijn wij voorstander van het instellen van constitutionele toetsing in Nederland en gaan wij graag in gesprek over de exacte invulling hiervan.”

Frank Herreveld

(voorzitter sectie Formeel Belastingrecht)

“Constitutionele toetsing kan in Nederland het beste worden vormgegeven door een Constitutioneel Hof in te stellen. Nederland loopt daarmee in de pas met de meeste Europese landen. Geen Constitutioneel Hof instellen, maar de toetsing laten verrichten door de huidige rechtspraak, achten wij ongewenst en onjuist. Uit het onderzoek blijkt dat een apart Constitutioneel Hof zich kritischer opstelt bij Grondwetstoetsing dan wanneer de toetsing wordt ondergebracht bij de reguliere rechtspraak.”

Over de kerngroep Rechtszekerheid en Rechtsbescherming van de NOB

Rechtszekerheid en rechtsbescherming zijn belangrijke beginselen van onze rechtstaat. De NOB heeft mede daarom de kerngroep Rechtszekerheid en Rechtsbescherming ingesteld. Deze kerngroep brengt in kaart waar de rechtszekerheid en rechtsbescherming van de belastingplichtige verbetering behoeft, zowel in formele zin (hoe is het wettelijk geregeld) als in praktische zin (hoe gaat het in de praktijk).

Over de NOB

We zijn opgericht in 1954 en zijn de beroepsvereniging van universitair opgeleide belastingadviseurs in Nederland. We behartigen de gemeenschappelijke belangen van onze leden en staan voor een excellente beroepsuitoefening door het aanbieden van opleidingen voor onze leden, het toepassen van onze code of conduct en de handhaving daarvan via onafhankelijk tuchtrecht. Daarnaast vormen we de brug tussen leden en maatschappij door de inzet van de bij onze leden aanwezige kennis (praktijk)kennis over de volle breedte van het fiscale terrein. Deze kennis zetten we in om een bijdrage te leveren aan het maatschappelijke debat over belastingen.