Vijf vragen aan Erik Swaving Dijkstra over het boek ‘Waarom woont Max in Monaco?’

Belastingregels kunnen ingewikkeld en verwarrend zijn. Dit leidt vaak tot misverstanden en vragen bij mensen. Erik Swaving Dijkstra, gedreven door nieuwsgierige cliënten en de toenemende aandacht voor belastingzaken in de samenleving, besloot zijn kennis en inzichten op papier te zetten. In zijn boek ‘Waarom woont Max in Monaco’ pakt hij veelvoorkomende misverstanden aan en biedt hij een neutrale uitleg van de achtergronden en werking van onze belastingregels. De opbrengst van dit boek doneert hij volledig aan de Stichting Lezen en Schrijven. Om meer te weten te komen over dit boek, stelden we hem vijf vragen:

Hoe kwam je op het idee om dit boek te schrijven?

Dat was een combinatie van drie factoren. Vaak kreeg ik vragen waarmee mensen wilden controleren of ze het belastingrecht goed begrepen. Deze vragen keerden steeds terug, zoals “Wordt vakantiegeld extra belast?” of “Wat zijn de fiscale gevolgen van het verhuren van een huis?”. Op een gegeven moment dacht ik: daar moet ik nu echt eens goed antwoord op geven, zodat ik het niet steeds opnieuw hoef uit te leggen.

Ten tweede merkte ik de laatste jaren een groeiende aandacht voor belastingen. Aan het begin van mijn carrière was het met name een soort rituele dans tussen de belastingadviespraktijk en de belastingdienst en weinig interesse ‘van buiten’. Maar belastingen krijgen steeds meer aandacht, en terecht ook, want het is een belangrijk maatschappelijk onderwerp. De media besteden er ook steeds meer aandacht aan. Hoewel journalisten daar over het algemeen goed over schrijven, dacht ik soms bij het lezen van een artikel ‘dat zit net even anders’. Voor mij was dat een inspiratiebron.

De derde reden is dat ik schrijven erg leuk vind. Het helpt me mijn gedachten te ordenen. Ik schrijf veel voor fiscale vakbladen en juridische tijdschriften, maar bijvoorbeeld ook voor arbeidsrechtelijke vakbladen. Als ik merk dat een onderwerp leeft, probeer ik het te schrijven voor een breder publiek.

Wat is je doel met dit boek? Wat wil je ermee bereiken?

Ik merk dat er over sommige onderwerpen echt misverstanden ontstaan. Bijvoorbeeld, het onderwerp marginale druk, dat is de hoeveelheid belasting die je betaalt over elke verdiende euro. Op een gegeven moment overheerste het beeld dat dit soms oploopt tot 87%, dus dat je maar dertien cent overhoudt van elke extra verdiende euro. Dat klopt, maar dat geldt eigenlijk maar voor een hele kleine groep. Dan ontstaat er een vertekend beeld. Wat ik met dit boek probeer te bereiken is bepaalde misverstanden recht te zetten. Natuurlijk begrijp ik dat als je als buitenstaander hoort over een Heineken-erfgenaam die aandelen inkoopt zonder dividendbelasting te betalen, terwijl je zelf de helft van je loon afstaat, dat je dan denkt, daar klopt iets niet. Mijn doel is dan uit te leggen wat de ratio achter bepaalde regels is, zodat mensen denken “dat klinkt logisch” of “ik snap de achtergrond, maar vind nog steeds dat deze regel niet meer van deze tijd is”. Ik wil in het boek een neutrale uitleg van hoe regels zijn ontstaan en waarom dingen werken zoals ze werken. Zodat er over en weer meer begrip ontstaat. En wie weet helpt het ook bij discussies over het belastingstelsel. Dus vooral een kwestie van begrip creëren in plaats van een discussie een bepaalde kant op sturen.

Wie is eigenlijk je doelgroep?

Ik zou bijna zeggen, ik hoop niet dat er heel veel nieuws in staat voor de gemiddelde belastingadviseur, alhoewel ik het zelf best leerzaam vond om bijvoorbeeld uit te zoeken waarom de koning eigenlijk geen erfbelasting betaalt, of wat accijns precies is. Maar de doelgroep is eigenlijk gewoon de gemiddelde Nederlander die belasting betaalt en zich af en toe afvraagt wat belastingen nu eigenlijk zijn.

Wat behandel je eigenlijk in het boek? Wat staat erin?

Ik  zou niet zeggen alles maar het gaat toch wel over veel fiscale onderwerpen. Het raakt aan de inkomstenbelastingen, zoals het eigenwoningforfait en de hypotheekrenteaftrek, tot aan de vraag of je zomaar kunt thuiswerken in een ander land, maar er zit ook een stevig deel in over winstbelasting, want dat vinden mensen ook interessant, vooral als het gaat over multinationals en belastingafspraken. En er is ook een deel over consumentenbelastingen, want dat is ook een hot topic. Dus eigenlijk bestrijkt het boek het hele fiscale spectrum. Volgens mij, als je het boek gelezen hebt, ben je aardig wegwijs geworden in het Nederlandse belastingstelsel en kun je het ook wat beter begrijpen.

Zitten er nog meer boeken aan te komen en waar is je boek te krijgen?

Grappig dat je dat vraagt. Ik heb wel een verzoek gekregen, maar ik schrijf meestal artikelen en dit boek ontstond eigenlijk spontaan.  Dus ja, weer een boek schrijven, dat vind ik wel een stap.. Wel wil ik een artikel schrijven over de belastingheffing van de koning. Daar ben ik al aan begonnen en het lijkt er bijna op dat het weer een boek wordt, want er zitten best veel haken en ogen aan, dus wie weet. En mogelijk moet ik dit boek enigszins aanpassen  als er een nieuw belastingstelsel komt, als dat überhaupt gebeurt. Dat is nog een beetje toekomstmuziek, denk ik.

De gehele opbrengst van het boek gaat naar Stichting Lezen en Schrijven. Deze stichting richt zich op het helpen van mensen met een achterstand op dat vlak. Want kunnen lezen en schrijven is in onze maatschappij erg belangrijk.

Het boek is te bestellen via Jongbloed en Managementboek.