Als een vis in het water 

Eerder combineerde Jan van de Streek de wetenschap met werkzaamheden voor advieskantoren. Nu werkt hij uitsluitend als hoogleraar belastingrecht aan de Universiteit Leiden. Dat bevalt hem goed.  

Wat inspireerde je om fiscale economie en fiscaal recht te studeren? 

‘Door de combinatie van economie en recht, die zo eigen is aan fiscaliteit. Daarnaast fascineert mij de inbreuk die belastingen maken op het eigendomsrecht.’ 

Welke momenten in je loopbaan beschouw je als hoogtepunten? 

‘Mijn onderzoek uit 2018 naar de belastingruling van Shell. Het artikel gaat over een specifiek bedrijf, dat is in ons vakgebied ongebruikelijk. Ik vrees overigens dat de uitkomsten van het onderzoek het vertrek van Shell uit Nederland hebben ingeluid. Dat betreur ik en beschouw ik natuurlijk niet als een hoogtepunt. Wel weer een hoogtepunt was het lidmaatschap van de adviescommissie Belastingheffing van multinationals (Ter Haar 1). Ik vond het een prettige samenwerking en veel van onze adviezen zijn door de politiek overgenomen.’ 

Ik vind het belangrijk om onafhankelijk de belastingwetenschap te kunnen bedrijven, los van commerciële of overige belangen

Dertien jaar had je tevens een functie bij EY en Loyens & Loeff. Je bent nu uitsluitend als wetenschapper verbonden aan de Universiteit Leiden, zonder banden met belastingadvieskantoren. Vanwaar die keuze en hoe bevalt dat?  

‘Ik vind het belangrijk om onafhankelijk de belastingwetenschap te kunnen bedrijven, los van commerciële of overige belangen. Ik voel mij als een vis in het water aan de universiteit, zij het dat ik soms de dynamiek van de praktijk mis.’ 

Welke impact streef je na met je onderzoek en publicaties? 

‘Uiteindelijk betere belastingwetgeving. Het is fantastisch als de wetgever iets doet met mijn onderzoek.’ 

Zijn er specifieke samenwerkingen of projecten waar je bijzonder trots op bent? 

‘Het onderzoeksproject naar belastingconcurrentie dat Martijn Nouwen en ik samen hebben opgezet met behulp van een donatie van een goed doel (Adessium Foundation).’ 

Je staat kritisch ten opzichte van de NOB. Wat zijn je bezwaren? 

‘De NOB acteert als pressiegroep voor lagere bedrijfsbelastingen, belastingconstructies en fiscale privileges van zijn clientèle. Mijn kritiek hierop is dat die pressie wordt uitgeoefend onder het valse motto dat daarmee de economische politiek van de overheid kan worden vormgegeven. Ik bevind mij overigens in goed gezelschap. Mijn voorgangers in Leiden, waaronder Henk Hofstra en Ferd Grapperhaus, hadden al vergelijkbare kritiek.’ 

Als je de NOB nog een advies zou mogen geven, wat zou dat dan zijn?  

‘Schoenmaker blijf bij je leest.’ 

Welke adviezen zou je willen meegeven aan jonge professionals die een carrière in het fiscale vakgebied overwegen?  

‘Doen. De fiscale wereld is hartstikke leuk. Het werken erin levert een schat aan ervaring, kennis en een netwerk op waar je de rest van je leven wat aan hebt.’ 

Waar lig je weleens wakker van? 

‘Ik word weleens wakker van een droom waarin ik onvoorbereid voor een bomvolle collegezaal sta en mij er niet uit weet te redden.’ 

Jan van de Streek (49)

• 2002 Master fiscale economie en bedrijfseconomie, Erasmus Universiteit Rotterdam, master fiscaal recht, Universiteit Leiden 
• 2008 Promotie: proefschrift Omzetting van rechtspersonen, Universiteit van Amsterdam 
• 2003-2013 Adviseur, EY 
• 2014-2017 Adviseur, Loyens & Loeff 
• 2003-2020 Docent en later hoogleraar fiscaal concernrecht, Universiteit van Amsterdam  
• 2021-heden Hoogleraar belastingrecht, Universiteit Leiden, Leiden, vanaf 
• 1 februari 2025 tevens voorzitter van de afdeling Belastingrecht