De stem van de bedrijfsfiscalist

Sebastiaan de Buck is Global Head of Tax bij Unilever. In die hoedanigheid stuurt hij wereldwijd zo’n 400 fiscalisten aan. ‘Ik zie steeds meer kansen om daadwerkelijk te laten zien dat wij als tax functie kunnen bijdragen aan value creation en value protection.’

Hoeveel mensen werken er bij Unilever, en hoeveel bij de tax afdeling?

‘Wereldwijd zijn er ongeveer 130.000 medewerkers. Zo’n 80.000 daarvan werken in fabrieken en bij R&D-afdelingen, en 50.000 mensen werken op kantoren. Daartussen zitten ongeveer 400 fiscalisten, inclusief zo’n 160 finance collega’s in tax operationele hubs of tax datahubs.’

Je was Vice President Global Head Tax Strategy, M&A en Transfer Pricing, en sinds september 2024 Global Head of Tax bij Unilever. Welke inhoudelijke veranderingen bracht dat mee?

‘Ik was al onderdeel van het Unilever Tax Leadership Team als Vice President voor onder andere Strategy en een aantal andere fiscale vakgebieden. Als Global Head of Tax ben ik eindverantwoordelijk voor de algehele fiscale functie, voor alle fiscale middelen en alle landen waar wij actief zijn. Ik krijg hierbij te maken met een nieuwe groep stakeholders – de board, CFO, CEO, audit committees – en met belastingmiddelen waar ik voorheen minder direct bij betrokken was, zoals indirect tax elementen en customs. Ik ben nu ook eindverantwoordelijk voor tax in meerdere landen, zoals China, India, Verenigde Staten en Brazilië, grote Unilever-landen en ook zeer complexe landen wat betreft fiscale aangelegenheden. We zitten in ongeveer 190 landen.’

Je werkt sinds 2011 bij Unilever. Welke ontwikkelingen heeft de tax afdeling in die tijd doorgemaakt?

‘We hebben veel focus gelegd op het definiëren van de tax strategie, het managen van toenemende grensoverschrijdende fiscale geschillen, het zorgen voor een wereldwijde consistente toepassing van onze tax principles, en het optimaliseren van de tax organisatie en processen. Onder onze strategie vallen value creation – het creëren van waarde – maar ook het beschermen van waarde, value protection, ook wel risk & reputation management genoemd. We hebben ons gericht op het standaardiseren van processen om zo efficiency en effectiviteit te verhogen, onder andere door de inrichting van de organisatie en verdeling van duidelijke verantwoordelijkheden, maar ook bij het gebruik van technologie. We hebben een model gecreëerd met een relatief kleine centrale tax expertisefunctie en met tax businesspartners in meerdere landen, zodat onze tax experts dicht bij de business in de landen zitten. Dit wordt verder ondersteund door operationele hubs en tax datahubs – de grootste in India – die verantwoordelijk zijn voor tax data-aanlevering, de hygiëne daarvan, en voorbereiding van compliance. We vullen dit ten slotte aan met een Big Four voor wereldwijde tax outsource, vooral op het gebied van compliance. Kortom: veel aandacht voor het opnieuw inrichten van de organisatie. Wat ook is veranderd: een toenemende focus op control, je fiscale positie moet immers in control zijn. We hebben verder te maken met nieuwe stakeholders, zowel binnen als buiten het bedrijf, denk aan werknemers, media, overheden en het brede publiek.’

Ik wil hier niet alleen over praten, maar ook tastbaar aan de business en diverse stakeholders laten zien dat wij dat doen en leveren

Kunnen we zeggen dat je de overstap hebt gemaakt van risk en compliance naar strategie?

‘Risk management en tijdig, volledig en juist voldoen aan compliance-verplichtingen zijn wat mij betreft altijd de basis, en dus een zeer belangrijk onderdeel van mijn focus. Daarnaast is de interne tax functie binnen een groot bedrijf vaak de link tussen allerlei andere functies. Wij spelen daarom vaak een belangrijke rol bij transformaties. Hier zie ik steeds meer kansen om daadwerkelijk te laten zien dat wij als tax functie kunnen bijdragen aan value creation en value protection. Ik wil hier niet alleen over praten, maar ook tastbaar aan de business en diverse stakeholders laten zien dat wij dat doen en leveren. Ik wil daarom van een meer risk- en compliance-functie, dat altijd de basis zal zijn, naar een functie waarbij je daadwerkelijk veel waarde kunt toevoegen aan businessbeslissingen. Als je dat intern ook tastbaar kunt illustreren, dan weten mensen je te vinden.’

Wat bedoel je met waardetoevoeging?

‘Bij Unilever zijn de earnings per share een belangrijke factor. Het maakt daarbij uit wat voor effective tax rate je hebt. Waardetoevoeging kan ontstaan bij het managen van een sustainable effective tax rate. Hiermee bedoel ik niet het behalen van een lage effective tax rate, maar een stabiel en voorspelbare tax rate. We kijken dan naar hoe we kunnen inspelen op nieuwe wetgeving of nieuwe jurisprudentie. Daar kunnen we de facto ons fiscale voordeel uit halen. Daarnaast is er een groot effect op de tax rate in geval van fiscale geschillen, met name grensoverschrijdend. Daarom gaat er ook veel aandacht uit naar risk mitigering: zorgen dat we niet tegen verrassingen aanlopen en van tevoren goed in kaart brengen waar de risico’s liggen, daarover duidelijk communiceren en duidelijk zijn in de fiscale oplossingen om dergelijke geschillen te beslechten.’

Die wetgeving komt allang niet meer uit Den Haag alleen. Maakt dat het werk extra complex?

‘We hebben niet voor niks een vrij grote tax organisatie, ook met tax directors in alle landen waar we actief zijn of in regio’s, clusters van landen. Zij houden lokale wetswijzigingen, fiscale trends en verwachtingen bij. We zitten ook in een groot aantal externe werkgroepen, bijvoorbeeld van de OECD en op EU-vlak. Zo proberen wij bovenop nieuwe ontwikkelingen te zitten en werken we mee aan de ontwikkeling van kwalitatief betere wetgeving, via publieke consultaties of bilaterale gesprekken. We proberen steeds te analyseren wat wetsvoorstellen – als die jaren later wet zijn – betekenen voor de fiscale positie en belastingafdracht van Unilever.’

Hoe bewaak je de balans tussen belastingoptimalisatie en netjes je fair share betalen?

‘Wij hanteren tax principles die we ruim tien jaar geleden hebben gepubliceerd als onderdeel van een toenemende trend van meer fiscale transparantie naar de stakeholders. Die principes passen bij onze bredere bedrijfsstrategie. Daartoe behoren ook zaken rond duurzaamheid en fiscale ethiek. We willen voldoen aan onze fiscale verplichtingen en dus belasting betalen waar waarde wordt gecreëerd. Daarbij geldt uiteraard ook dat we niet twee keer belasting willen betalen over dezelfde winst. Daarom is onderdeel van onze focus het mitigeren en oplossen van fiscale geschillen. We zullen als onderdeel van onze principles geen misbruik maken van bepaalde overheids- of belastingdienstrelaties. Dat zijn allemaal principes die wij al een lange tijd toepassen. We zijn ook onderdeel van het ‘B-team’, een organisatie van bedrijven en ngo’s die samen een set aan fiscale principles hebben ontwikkeld. Op die manier proberen wij binnen onze organisatie een framework te creëren voor alle mensen die te maken hebben met tax: niet alleen onze fiscalisten, maar ook andere functies die uitdragen hoe wij willen omgaan met tax. Dat betekent ook dat er diverse interne gesprekken worden gevoerd om te zorgen dat we strikt onze tax principles toepassen, en dat geeft uiteraard soms interessante discussies als tax een bepaalde lijn trekt. Twee keer per jaar leggen wij verantwoording af aan een delegatie van de board over de manier waarop wij de fiscale principles hebben toegepast.’

Een vrij recente ontwikkeling gaat over de toepassing van AI op tax. Speelt dat bij Unilever ook?

‘Jazeker. Enerzijds als onderdeel van hoe je je werkprocessen optimaliseert. Onze tax afdeling heeft zich daarbij aangesloten. Bij tax gaat het erover dat je je dagelijkse werkzaamheden efficiënter laat verlopen, bijvoorbeeld door bepaalde tools te gebruiken, zoals Copilot, voor meetings, samenvattingen en gesprekken. Daarnaast onderzoeken we hoe we AI kunnen inzetten voor automatische data-invoeging in relatief standaard compliance set-ups of data-analyse, en hoe we bepaalde trends kunnen voorspellen. Dat kan gaan om onze fiscale cash-afdracht maar ook om de effective tax rate.’

Maken jullie ook gebruik van externe belastingdeskundigen?

‘We proberen primair onze eigen fiscale kennis te benutten. Wij hebben zelf het beste inzicht hoe onze business werkt. Toch hebben we soms externe fiscale support nodig, van een advies- of een advocatenkantoor. Dat doen we als we te weinig capaciteit hebben of net niet die specifieke deskundigheid bezitten. Bij zaken van zeer grote materiële omvang winnen we extern advies in. Dat doen we ook als er procesrechtelijke onderwerpen spelen en bij nieuwe vormen van belastingheffing. Dat laatste is bijvoorbeeld Pijler 2, de wereldwijde minimumbelasting van 15 procent. Hoe doen andere multinationals dat, willen we dan weleens weten. Dan zoeken we contact met fiscale adviseurs die misschien een breder netwerk en inzicht hebben.’

Hoe is jullie relatie met de Belastingdienst in Nederland?

‘Zeer constructief en gebaseerd op wederzijds vertrouwen en respect. Wij zijn groot voorstander van transparantie. In sommige landen zitten we fiscaal in audits die nog over 2009 gaan, maar in Nederland proberen we veel meer in de huidige tijd te werken. In sommige landen, zoals Brazilië en India, wordt eigenlijk het fiscale overleg vaak via de rechter gevoerd. Daar zie je heel andere omgangsvormen dan hier in Nederland. We zijn wereldwijd een groot voorstander van cooperative compliance: coöperatief met de Belastingdienst werken op basis van vertrouwen.’

Je bent ook voorzitter van de sectie Bedrijfsfiscalisten van de NOB. Wat staat daar hoog op de agenda?

‘In die sectie zitten ongeveer tien bedrijfsfiscalisten. Wij proberen het hele bedrijfsfiscalistennetwerk bij elkaar te brengen – dat zijn er binnen de NOB zo’n zeshonderd – en hen te voorzien van relevante input. We vinden het belangrijk dat we vertegenwoordigd zijn in de commissie Wetsvoorstellen of in andere werkgroepen. Daar moet de stem van de bedrijfsfiscalist worden gehoord. Een ander onderdeel is het verzorgen van relevant onderwijs voor bedrijfsfiscalisten. Ook organiseren we een keer per jaar een bedrijfsfiscalistendag. Vorig jaar ging het over het toezicht van de Belastingdienst – horizontaal toezicht, handhavingsconvenanten – en eerder spraken we over het raakvlak tussen transfer pricing, indirect tax en customs.’

Sebastiaan de Buck (43)

2024-heden: Global Head of Tax, Unilever
1999-2004: Fiscale economie, Maastricht University
2004-2011: Senior Tax Manager, KPMG Meijburg & Co
2005-2024: Diverse fiscale opleidingen: Universiteit van Amsterdam, Erasmus Universiteit Rotterdam, Universiteit Wenen, Universiteit New York
2011-2015: Senior International Tax Manager, Unilever
2015-2019: Tax Director, Unilever
2019-2024: Vice president Tax, Unilever
2020-heden: NOB: Bestuurslid Algemeen Bestuur, voorzitter sectie Bedrijfsfiscalisten, lid Commissie Wetsvoorstellen
2021-heden: Bestuur Nederlandse IFA branch