Elkaar kennen, begrijpen, waarderen en vertrouwen
Mkb-ondernemers geven de samenwerking met de Belastingdienst een magere voldoende. Berry Roks, algemeen directeur MKB bij de Belastingdienst is daar positiever over. Maar hij werkt tegelijkertijd aan manieren om de samenwerking verder te verbeteren.
Hoe ziet u de samenwerking tussen de Belastingdienst en mkb-bedrijven?
‘De as waarlangs wij mkb’ers benaderen, verloopt via de fiscaal dienstverleners. Echt samenwerken met individuele mkb’ers gebeurt alleen op dossierniveau. In 75 procent van de gevallen heeft die ondernemer een fiscaal dienstverlener. Het is evident dat die belastingadviseur een belangrijke rol vervult. Hij zorgt ervoor dat de mkb-ondernemer goed wordt ondersteund en binnen het speelveld van fiscale wet- en regelgeving blijft. Hij zorgt door zijn professionaliteit ook voor een stuk snelheid. Dat waarderen we zeer: fiscale dienstverleners voegen kwaliteit toe aan de administratie, de aangifte en uiteindelijk de interactie met de Belastingdienst. Ik heb een heel positief beeld over de samenwerking met fiscaal dienstverleners en met de koepels. Uiteindelijk moet de ondernemer kunnen ondernemen en zo weinig mogelijk tijd kwijt zijn met administreren en belastingzaken. Daar liggen nog kansen. We zijn in gesprek met onder andere de NOB hoe we daaraan verder handen en voeten kunnen geven. We zien elkaar in allerlei periodieke overleggen, zoals het halfjaarlijks strategische overleg.’
Om processen te versnellen, is het zaak dat je elkaar verstaat. Dat is met zoveel entiteiten niet altijd makkelijk
Kan het toch ergens sneller of efficiënter?
‘Zeker. Neem IT: op dat gebied heeft de Belastingdienst een vol portfolio. Dat vereist altijd keuzes: wat doen we wel en wat doen we later of niet. Dat moeten we verantwoorden en ook dat kost tijd. Het aantal burgers en bedrijven is divers en omvangrijk, circa drie miljoen entiteiten. Om processen sneller te kunnen laten verlopen, is het wel zaak dat je elkaar verstaat. En dat is met die diversiteit niet altijd makkelijk. Je moet het samen doen. Ik hoorde tijdens het strategisch overleg een mooie spreuk: alleen ga je misschien sneller, maar samen kom je verder.’
Wat verwacht u van de fiscaal dienstverleners?
‘We weten dat veel fiscaal dienstverleners al streven naar het verbeteren van het nalevingsgedrag van hun klanten. Daar zijn we zeer blij mee. We verwachten een open en transparante samenwerking. Bijvoorbeeld ten aanzien van box 3, het issue dat ons allen bezighoudt. Nu de Hoge Raad uitspraak heeft gedaan, verwachten wij een heel grote werkstroom. Het is dan belangrijk dat er een werkprogramma ligt bij de koepels over de manier waarop men omgaat met dat vraagstuk. In ons toezicht kunnen wij rekening houden met zo’n werkprogramma. Het helpt heel erg als wij straks niet op iedere post contact moeten zoeken met de fiscaal dienstverleners en vragen: kun je dat nog even uitleggen? Daarom werken we gezamenlijk aan een werkprogramma.’
Welke samenwerkingsvorm werkt nu goed?
‘Ik noem het Becon-overleg, het belastingconsulentenoverleg. Maar ook het strategisch overleg, waarin we steeds vooruitkijken. Zien we een ontwikkeling die we moeten omarmen? Hoe krijgen we dat geoperationaliseerd? Hoe krijgen we zo’n vergezicht uiteindelijk werkend? Zo hebben we een werkgroep die zich bezighoudt met de kwaliteit in de administratieve keten en welke gemeenschappelijke visie we daarover kunnen ontwikkelen. Ook werken we samen om meer overzicht en inzicht te krijgen in elkaars professionele waarden en normen. Het gaat hier om de beroeps- en gedragsregels van FD’s en Belastingdienst. Dat zijn heel concrete vormen van samenwerking. Gelukkig zijn de lijntjes tussen ons en de koepels heel kort.’
Onderwerpen als gelijkwaardigheid en hiërarchie worden geadresseerd in intervisiebijeenkomsten die we in het najaar gaan organiseren
Zijn er ook nog technologische ontwikkelingen die de samenwerking kunnen bevorderen?
‘Je kunt denken aan bepaalde software die wordt gebruikt. Daarin zitten standaards en wordt normatief toegepast, met eigen checks en balances. Je kunt ook denken aan e-facturering. Dat soort ontwikkelingen helpen bij het voeren van een juiste administratie en het indienen van een aanvaardbare aangifte. Dat geldt ook als de koepels hun leden – en ondernemers – oproepen om gebruik te maken van betrouwbare kassasystemen en een professionele boekhouding. Hier liggen nog mogelijkheden tot verbetering.’
Hoe bevordert horizontaal toezicht de samenwerking?
‘Het feit dat fiscaal dienstverleners een vast aanspreekpunt hebben binnen de Belastingdienst, helpt gewoon om elkaar te kennen. Als je elkaar kent, dan leer je elkaar begrijpen. Als je elkaar begrijpt, dan leer je elkaar waarderen. En als je elkaar waardeert, dan zul je elkaar ook eerder vertrouwen. Investeren in relaties is erg belangrijk. Horizontaal toezicht is een manier van samenwerken, waarin transparantie en vertrouwen belangrijke uitgangspunten zijn. Tegelijkertijd blijven we kijken naar ook andere mogelijke samenwerkingsvormen. Daar zijn we de afgelopen jaren hard mee bezig geweest. En daarbij onderzoeken we ook: wat moet er dan worden ingeregeld? Andere processen, andere systemen? Aangepast beleid?’
U bent positief over de samenwerking, maar uit onderzoek van de NOB en de RB blijkt dat ondernemers die samenwerking met de Belastingdienst maar een 5,9 geven.
‘Dat is niet het cijfer dat je op je eindlijst wilt zien. We hebben de kritiek en aanbevelingen uit de enquête ter harte genomen. We hebben inmiddels een aantal verbeteringen doorgevoerd, maar er zijn zeker nog mogelijkheden tot verdere verbetering. Ik ben overigens erg blij met dat initiatief van de NOB en RB om de samenwerking te onderzoeken. We nemen de uitkomsten serieus en gaan ermee aan de slag. Dat geeft hoop op een hoger cijfer bij een volgende enquête.’
Wat doet u bijvoorbeeld?
‘We delen veel meer contactgegevens van behandelaars, er is een contactkaart, er is een meldpunt voor FD’s die kunnen aangeven: ik heb nu echt iemand van de Belastingdienst nodig, je moet nu terugbellen. We hebben geïnvesteerd in een helpdesk, zoals het terugbelverzoek. Zo kan de FD een moment kiezen waarop de helpdesk hem terugbelt. Zo proberen we echt handen en voeten te geven aan de signalen die we krijgen.’
Deze oplossingen raken vooral de bereikbaarheid van de Belastingdienst.
‘Klopt, dat punt van kritiek op de bereikbaarheid kwam regelmatig terug. Nogmaals: het is ingewikkeld als drie miljoen entiteiten een individueel contact willen hebben. Dat individuele contact is er dus wel bij horizontaal toezicht, wat om die reden dan ook goed wordt gewaardeerd. Maar ook buiten het horizontaal toezicht moet de Belastingdienst goed bereikbaar zijn. We werken eraan, onze ambitie is dat het cijfer de volgende keer hoger is.’
Een ander punt van kritiek is dat ondernemers een zekere vorm van gelijkwaardigheid missen. Ze zien vooral een hiërarchische verhouding.
‘Ook dat is een bekend signaal en daarover willen we met elkaar in gesprek. Dat komt ook aan de orde in intervisiebijeenkomsten met NOB- en RB-leden, gericht op meer verbinding, die we in het najaar gaan organiseren. Daar worden zaken als gelijkwaardigheid en hiërarchie geadresseerd. In alle openheid kunnen we ervaringen delen. Zoals ik zei: als we elkaar kennen en begrijpen kunnen we elkaar waarderen en vertrouwen.’
Heeft u ervaren dat de situatie in andere landen anders is?
‘We werken als Belastingdienst internationaal samen met andere overheden, onder andere in OESO-verband, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling. Elders vindt men de Nederlandse situatie echt onderscheidend, omdat we een heel goed netwerk hebben met de koepels, met fiscaal dienstverleners en daarachter: met softwareleveranciers. In die zin lopen wij gezamenlijk voor op andere landen. Het is ook dankzij de houding en de opstelling van de NOB dat we zo’n relatie hebben kunnen opbouwen. Goed dat we kritisch op elkaar blijven en zoeken naar verbeteringen in de samenwerking, maar binnen Europa doen we dat eigenlijk al best goed. Ik ben blij met onze samenwerking.’
