Rimpelloos  

Welke leidinggevende of oud-collega beschouw je als je leermeester? Wat leerde je van hem of haar en hoe inspireerde hij je? En omgekeerd, hoe ontstaat een bijzondere band met een oud-stagiair of medewerker? Deze keer raadsheer belastingrecht Mirjam Leijdekker (57) en tot voor kort haar senior stafjurist Marjet Hogendoorn (38).  

Het stormt op de dag dat leraar en pupil samenkomen in het Amsterdamse Paleis van Justitie aan het IJ, de zeilbootjes die er pal naast liggen rukken door de golfslag aan hun landvasten. Binnen is tussen de twee juristen geen rimpeling te bekennen. ‘We hebben een paar weken geleden nog geluncht’, zegt Marjet Hogendoorn. ‘En we bellen elkaar af en toe’, vult Mirjam Leijdekker aan. ‘We hebben veel gemeen. Toevallig hebben we ook allebei twee dochters. Ik zit alleen wat verder op de rit. En we hebben samen veel meegemaakt, zoals het overlijden van een collega.’ Over lopende zaken praten ze niet meer: Hogendoorn is een half jaar geleden overgestapt naar de Belastingdienst.  

Van Mirjam hebik geleerd hoe belangrijk het is om de regie te nemen tijdens een zitting

---

Ik droomde dat Marjet haar vertrek aankondigde

 Nachtmerrie 
Leijdekker (ML) is raadsheer belastingrecht en civiel recht sinds 2009. Sinds 2018 is ze senior raadsheer en doet ze uitsluitend de belastingkamer. Dat behelst alles van zaken over loonheffing en inkomstenbelasting tot kwesties over parkeren, erfpacht en WOZ-waardes. Hogendoorn (MH) kwam bij het belastingteam in 2008 en werkte sinds 2012 met Leijdekker. ML: ‘Goed voorbereid zijn en gestructureerd werken zit in haar aard en in de mijne. Daarin hebben wij elkaar gevonden.’ MH: ‘Als zij naar een zaak heeft gekeken, weet ik dat er goed is gekeken.’ ML: ‘Ik heb zelfs een keer een nachtmerrie gehad toen ik een grote cluster onder mijn hoede kreeg: ik droomde dat Marjet haar vertrek aankondigde. Hoe moest ik nu alles op tijd af krijgen?’ MH: ‘De meeste zaken van Mirjam zijn meervoudig, maar als ze een enkelvoudige zaak had, was ik haar enige sparringpartner.’ ML: ‘Mijn handtekening stond er dan weliswaar onder, en ik ben natuurlijk bevoegd en Marjet was dat niet, maar in feite deden we hetzelfde werk.’ MH: ‘Toen we wat langer samenwerkten, hadden we vaak aan één woord genoeg.’ 

Overstappen 
Toch moedigde Leijdekker haar pupil aan om over te stappen naar de Belastingdienst. ‘Ik zie haar nog weleens rechter worden. Dan is het goed om ook buiten de rechtspraak gewerkt te hebben.’ MH: ‘Ik wilde hier niet weg vanwege jou. Maar jij bent zelf ook een aantal keren van baan veranderd, dat heb ik maar als voorbeeld genomen. Jij bent er zelfs nog iets bij gaan doen.’ Leijdekker is sinds 2016 raadsheer-plaatsvervanger bij het Gemeenschappelijk Hof in de Nederlandse Antillen, ze gaat er ieder jaar een paar weken heen en doet dan zo’n twintig zaken. ‘Wat belastingzaken betreft is pas in 2015 hoger beroep ingevoerd op de Antillen, we hebben vanuit Nederland geholpen om dat op te zetten. De eilanden hebben allemaal een eigen wetboek, waarin zeker niet alles overeenkomt. Mooi om te doen.’ Hogendoorn wil best wel een keer mee. 

Schrijven 
De leerling praat net zoveel als de meester. ML: ‘In het begin was ze stil, maar ze is veel uitgesprokener geworden.’ MH: ‘Maar ik was toen ook nog heel jong!’ ML: ‘En ze heeft goed leren schrijven, in begrijpelijk, mooi Nederlands, ook belangrijk. Daarin heeft ze echt een ontwikkeling doorgemaakt.’  

Hogendoorn schrijft sinds een jaar of tien commentaren bij arresten en uitspraken in het Nederlands Tijdschrift voor Fiscaal Recht. Ze schreef ook het hoofdstuk over loonheffingen in Belastingrecht in Hoofdlijnen, dat jaarlijks wordt herzien.  

Mooi vak   
MH: ‘Van Mirjam heb ik geleerd hoe belangrijk het is om de regie te nemen tijdens een zitting.’ ML: ‘Dat begint al van tevoren met mensen zorgvuldig uitnodigen, waarbij alle vereisten goed zijn gecheckt. Marjet was daar ook goed in. Voor de zitting maak ik ’s nachts in mijn hoofd een draaiboekje. Wie zet ik waar, welke volgorde houd ik aan? Binnen welk wettelijk kader plaats ik een onderwerp? Ik vind dat mensen zich goed gehoord en begrepen moeten voelen, ongeacht de uitkomst, en structuur helpt daarbij. Een zitting is voor veel mensen spannend, ze zijn soms knap zenuwachtig. Ik doe daarom allereerst mijn best om iedereen op zijn gemak te stellen.’ MH: ‘Als ik een partij was in een rechtszaak, zou ik blij zijn als Mirjam de zaak voorzat. Ook vanwege de manier waarop ze mensen aanspreekt. Ze is empathisch.’ ML: ‘Je moet je in veel verschillende mensen kunnen verplaatsen. Je krijgt met allerlei beroepen te maken, van paaldanseres en zorgmedewerker tot flitsbezorger. Die werken in werelden waar je iets vanaf moet weten om goed te kunnen oordelen. We doen veel feitelijk onderzoek. Het is echt een mooi vak.’  

Empathie   
Van de noodzaak van empathisch rechtspreken raakte Leijdekker goed doordrongen toen ze naast belastingrecht ook familierecht deed. ‘Dat gaat soms om hartverscheurende zaken, waarbij er hoe dan ook verliezers zijn. Ook het vreemdelingenrecht leidt soms tot heel nare beslissingen. Die zaken raakten mij, hoewel ook dat went. Van belastingzaken lig ik nooit wakker, dat gaat uiteindelijk altijd alleen maar over geld.’ Dat wil niet zeggen dat ze de omgangsvormen daar minder belangrijk vindt: ‘Als mensen lelijk tegen elkaar doen, grijp ik in. Want dat helpt niet om tot een oplossing van het conflict te komen, en dat is wat we aan het doen zijn.’ MH: ‘Ja, ze kan ook streng zijn als het nodig is.’