Vier ogen
De NOB wil dat al haar leden, ook de kleinere kantoren, collegiaal overleg gaan voeren over beroeps- en gedragsregels en heeft dit inmiddels opgenomen in de Code of Conduct. Scheidend NOB-bestuurslid Pieter Asjes legt uit.
Waarom deze nieuwe bepaling in de Code of Conduct?
‘Omdat we bepaalde kwaliteitseisen stellen aan onze leden. Om die kwaliteit te verstevigen, is voortaan elk NOB-lid verplicht om deel te nemen aan een vorm van gestructureerd collegiaal overleg daar waar het gaat over de beroeps- en gedragsregels. Zeg maar het ‘four eyes principle’. Dat helpt om ethische dilemma’s te bespreken en op te lossen. Daarom is deze bepaling twee jaar geleden opgenomen in de Code of Conduct, samen met de tax principles. Overigens is niet altijd duidelijk waar die ethische grenzen liggen. Helemaal wanneer tijden veranderen.’
Kunt u voorbeelden geven van situaties waarin zo’n collegiaal overleg nuttig kan zijn?
‘Een voorbeeld betreft de formele termijnen die de Belastingdienst heeft om aanslagen op te kunnen leggen. In beginsel is dat drie of vijf jaar. Daarna kan dat niet meer. De vraag is dan ook of, als de Belastingdienst te laat een aanslag heeft opgelegd, een bedrijf alsnog de materieel verschuldigde belasting wil betalen. Volgens de tax principles moet een adviseur met zijn cliënt bespreken of deze alsnog belasting wil betalen. Vroeger heette dat gewetensgeld. Betaalt zo’n bedrijf niet, dan moeten anderen meer bijdragen om de schatkist te vullen. Dat is vandaag de dag een ethische vraag die moet worden besproken. Vroeger kon dat achterwege blijven. Een ander voorbeeld: voorheen was het vrij makkelijk om ervoor te zorgen dat een dga op papier geen inkomsten had, zodat hij ook geen vermogensbelasting hoefde te betalen. Maar dat betekende ook dat deze persoon in aanmerking kwam voor andere faciliteiten, waaronder kwijtschelding van schoolgeld. Is dat dan wel ethisch verantwoord?’
Ethische vraagstukken zijn kortom van alle tijden?
‘Absoluut. Alleen is het maatschappelijk sentiment wel kritischer geworden. Bovendien zorgen sociale media ervoor dat veel openbaar wordt gemaakt. Het is dus meer dan ooit tijd voor een moreel kompas.’
Voor wie geldt deze bepaling voor collegiaal overleg?
‘Voor alle leden, met uitzondering van de buitengewone leden. Dus ook voor de eenmanskantoren. De grote kantoren hebben al een regeling op dit gebied. Maar de kleinere kantoren, met name de eenmanskantoren, niet altijd. Die moeten dus echt iets gaan organiseren.’
Niet altijd is duidelijk waar die ethische grenzen liggen. Helemaal wanneer tijden veranderen
Hoe gaat de NOB hen hiermee helpen?
‘Door om te beginnen per 1 januari a.s. met duidelijke richtlijnen te komen dat dit soort collegiaal overleg moet plaatsvinden. Leden die dit niet binnen hun eigen kantoororganisatie kunnen organiseren brengen we als zij dat willen met elkaar in contact. Daarnaast kan de NOB zo’n klein kantoor zogenaamde counsels aanbieden. Dat is echt nieuw.’
Wanneer komt een kantoor in aanmerking voor zo’n counsel?
‘Stel dat het een klein kantoor niet lukt om zelf dat gestructureerde collegiale overleg op te zetten, bijvoorbeeld omdat het bang is om gevoelige informatie of dilemma’s te delen met concurrerende kantoren. Dan kunnen wij ervoor zorgen dat zo’n kantoor gebruik kan maken van partijen die meer op afstand staan van dat kantoor. Counsels dus. We hebben verschillende fiscalisten beschikbaar die bereid zijn om op deze manier te worden ingezet. Ikzelf ben daar ook een van.’
Hoe vaak moet zo’n collegiaal overleg idealiter plaatsvinden?
‘Een lid moet in ieder geval periodiek, ofwel regelmatig en terugkerend, deelnemen aan een bijeenkomst, waarin tijd wordt ingeruimd voor collegiaal overleg over de toepassing van beroeps- en gedragsregels in de praktijk.’
Hoe controleren jullie dat?
‘We vragen elk lid via het jaarlijkse self-assessment om aan te geven of ze deze verplichting zijn nagekomen. Dat gaan we voor het eerst doen bij het self-assessment over 2025, dus in 2026. Steekproefsgewijs gaan we vervolgens bij leden na op welke wijze ze invulling hebben gegeven aan het collegiaal overleg.’
Werkt de NOB wat dit thema betreft ook samen met andere beroepsgroepen, zoals advocaten, notarissen of accountants?
‘Nog niet. Maar dat zou in de toekomst heel goed mogelijk zijn. We kunnen elkaar hierbij ondersteunen. Zeker daar waar er sprake is van gemeenschappelijke cliënten.’
Pieter Asjes
- 2011–heden Partner bij AsjesBisseling Belastingadviseurs
- 2016–heden Partner bij CCount
- 2016–juni 2024 Voorzitter klankbordgroep Kleine Kantoren bij de NOB
- 2016-juni 2024 Lid algemeen bestuur NOB
- 2020-2023 Lid kerngroep Toezicht en Handhaving NOB
