Speerpunten: Rechtszekerheid en Rechtsbescherming – Margriet Lukkien
Vanuit onze maatschappelijke verantwoordelijkheid zetten we ons als NOB in voor de rechtszekerheid en rechtsbescherming van burgers en bedrijven. Rechtszekerheid en rechtsbescherming zijn belangrijke beginselen van onze rechtstaat.
De kerngroep Rechtszekerheid en Rechtsbescherming (Kerngroep R&R) stelt inbreuken op deze beginselen aan de orde in nauwe samenwerking met de sectie Formeel Belastingrecht en de Commissie Knelpunten. Samen brengen zij in kaart waar de rechtszekerheid en rechtsbescherming van de belastingplichtige kan worden verbeterd. Daarbij staat de kwaliteit van de wetgeving en de praktische uitvoerbaarheid centraal.
Margriet Lukkien, bestuurslid bij de NOB en voorzitter van de kerngroep Rechtszekerheid en Rechtsbescherming en van de Commissie Knelpunten, blikt terug op het afgelopen jaar en licht een aantal activiteiten van de kerngroep verder toe.
Constitutionele toetsing
Het eerste onderwerp waar we ons als kerngroep in 2022 op hebben gericht is een onderzoek over constitutionele toetsing. We hebben hiervoor een werkgroep opgericht met een aantal leden van onze kerngroep en de sectie Formeel Belasting Recht. Voor het project grondwettelijke toetsing van wetgeving hebben we een notitie geschreven met aandachtspunten m.b.t. constitutionele toetsing en argumenten voor en tegen invoering daarvan in Nederland, d.w.z. toetsing van wetten in formele zin door een rechter aan de Nederlandse Grondwet. Daarnaast hebben we rechtsvergelijkend onderzoek gedaan in een aantal EU landen. Dit is gedaan door een aantal vragen uit te zetten bij kantoren in een aantal landen. Met dit onderzoek brengen we in kaart in hoeverre er in andere landen sprake is van constitutionele toetsing en of het wenselijk is om een dergelijke toetsing in Nederland in te voeren. Dit project is bijna afgrond. Onze verwachting is dat het toestaan van constitutionele toetsing leidt tot meer rechtsbescherming van burgers en bedrijven. Ik hoop dat we de uitkomsten op korte termijn kunnen publiceren.
Commissie Knelpunten
Een ander initiatief wat onze kerngroep heeft opgepakt is de oprichting van een commissie die zich bezighoudt met het signaleren en aanpakken van knelpunten in bestaande wetgeving. Via deze commissie willen we een bijdrage leveren aan verbetering van de kwaliteit en praktische uitvoerbaarheid van wetgeving. We hebben als eerste stap een lijst opgesteld met gesignaleerde knelpunten in de huidige wet- en regelgeving met een onderverdeling in knellende wetgeving, knellende uitvoering en knellende rechtsbescherming. Via de Commissie Knelpunten doen we een oproep aan de politiek om aandacht te geven aan de door ons gesignaleerde knelpunten. Onze lijst met knelpunten is afgelopen jaar aangeboden aan de staatsecretaris Fiscaliteit en Belastingdienst, Marnix van Rij en aan Bart Snels, inspecteur-generaal bij de Inspectie belastingen, toeslagen en douane. Wil je meer weten over de commissie, dan adviseer ik om ook het interview met één van de commissieleden, Touria El Ouardi, te lezen. Zij vertelt in de rubriek ‘Aan het woord’ wat meer over deze commissie en haar rol daarin.
Project fiscale rechtshulp
Een ander onderwerp waar we als kerngroep R&R mee bezig zijn is het project Fiscale Rechtshulp. Met dit project richten we ons met name op de fiscale rechtshulp voor kwetsbare burgers die geen professionele rechtshulp kunnen bekostigen. Het initiatief hiervoor is een paar jaar geleden genomen door professor Diana van Hout. De directe aanleiding was de constatering dat in het fiscale recht het belang van rechtshulp aan kwetsbare mensen onderbelicht is. Dit terwijl uit diverse onderzoeken blijkt dat praktische rechtsbescherming in belastingzaken op verschillende onderdelen tekortschiet. Als NOB willen we dit initiatief graag faciliteren en daarmee ook een bredere maatschappelijke bijdrage leveren.
Symposium Fiscale Rechtshulp
Die bijdrage hebben we onder andere geleverd door het organiseren van een symposium op 24 maart 2022 met als titel ‘Fiscale rechtshulp – verleden, heden en toekomst’. Tijdens dit symposium hebben we met vertegenwoordigers van hulpverleningsinstanties, de wetenschap, overheid, politiek en NOB-leden besproken hoe we samen de rechtshulp aan min- en onvermogenden kunnen verbeteren en wat we daarin kunnen betekenen als NOB. Samen met Diana van Hout hebben we het plan opgepakt om een stichting op te richten. Deze stichting moet dan de verbindende factor worden tussen verschillende maatschappelijke organisaties onderling en de NOB. Die organisaties kunnen vervolgens een beroep doen op onze leden en/of kantoren die bereid zijn hun expertise in te zetten voor deze stichting.
Landelijke aangiftedag
Nog voordat we de stichting hebben opgericht hebben we al een start gemaakt met het delen van onze kennis tijdens de Landelijke Aangiftedag van 5 maart 2022 en georganiseerd door de Belastingwinkels in Rotterdam, Amsterdam en Tilburg. Op deze dag hielpen hun vrijwilligers zoveel mogelijk mensen met een laag inkomen bij het invullen van hun aangifte. Wij hebben een oproep geplaatst onder onze leden om mee te helpen. Dat is gelukt. Niet alleen om die dag aanwezig te zijn en de studenten te ondersteunen maar ook door vooraf een stukje educatie te bieden.
